DI CHÚC MIỆNG ĐỂ LẠI TRƯỚC KHI CHẾT NHƯNG KHÔNG NÊU RÕ VỀ VIỆC PHÂN CHIA TÀI SẢN THÌ CHIA NHƯ THẾ NÀO ?
Di chúc miệng là một trong hai hình thức di chúc được quy định trong Bộ luật dân sự 2015. Phân chia rài sản theo di chúc miệng ra sao, di chúc miệng để lại trước khi chết nhưng không nêu rõ về việc phân chia tài sản thì chia như thế nào ? Hãy cùng Luật Việt Chính tìm hiểu qua bài viết dưới đây:
1. Di chúc miệng là gì?
– Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết (quy định tại Điều 624 Bộ Luật Dân sự 2015)
– Hình thức của di chúc: Di chúc phải được lập thành văn bản; nếu không thể lập được di chúc bằng văn bản thì có thể di chúc miệng
Như vậy có thể hiểu di chúc miệng là sự thể hiện ý chí bằng lời nói của người để lại di chúc nhằm chuyển tài sản của mình cho những người sống sau khi người lập di chúc chết.
Theo khoản 1 Điều 629 Bộ luật Dân sự 2015, quy định như sau:
“Điều 629. Di chúc miệng
1. Trường hợp tính mạng một người bị cái chết đe dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản thì có thể lập di chúc miệng.
2. Sau 03 tháng, kể từ thời điểm di chúc miệng mà người lập di chúc còn sống, minh mẫn, sáng suốt thì di chúc miệng mặc nhiên bị hủy bỏ.”
Như vậy, trường hợp không thể lập di chúc bằng văn bản thì có thể lập di chúc miệng.
Trường hợp tính mạng một người bị cái chết đe dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản thì có thể lập di chúc miệng. Tuy nhiên sau 03 tháng, kể từ thời điểm di chúc miệng mà người lập di chúc còn sống, minh mẫn, sáng suốt thì di chúc miệng đó bị hủy bỏ.
Tham khảo thêm: Thủ tục lập di chúc theo quy định của pháp luật
* Điều kiện để di chúc miệng có hiệu lực là gì?
Căn cứ theo quy định tại Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015 về di chúc hợp pháp như sau:
Di chúc hợp pháp
1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:
a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;
b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.
2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.
3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.
4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.
5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.
Như vậy thì di chúc miệng để có hiệu lực phải đáp ứng các điều kiện về di chúc hợp pháp sau:
- Người lập di chúc miệng phải trong trạng thái minh mẫn, sáng suốt, không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;
- Nội dung của di chúc miệng không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.
Lưu ý: Di chúc miệng phải được thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ghi chép lại ký tên hoặc điểm chỉ và trong 05 ngày làm việc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.
2. Di chúc miệng để lại trước khi chết nhưng không nêu rõ về việc phân chia tài sản thì chia như thế nào ?
Theo quy định tại khoản 1 Điều 659 Bộ luật Dân sự 2015, việc phân chia di sản theo di chúc quy định như sau:
“Điều 659. Phân chia di sản theo di chúc
1. Việc phân chia di sản được thực hiện theo ý chí của người để lại di chúc; nếu di chúc không xác định rõ phần của từng người thừa kế thì di sản được chia đều cho những người được chỉ định trong di chúc, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
2. Trường hợp di chúc xác định phân chia di sản theo hiện vật thì người thừa kế được nhận hiện vật kèm theo hoa lợi, lợi tức thu được từ hiện vật đó hoặc phải chịu phần giá trị của hiện vật bị giảm sút tính đến thời điểm phân chia di sản; nếu hiện vật bị tiêu hủy do lỗi của người khác thì người thừa kế có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại.
3. Trường hợp di chúc chỉ xác định phân chia di sản theo tỷ lệ đối với tổng giá trị khối di sản thì tỷ lệ này được tính trên giá trị khối di sản đang còn vào thời điểm phân chia di sản.”
Theo quy định trên, nếu người để lại di sản không nêu rõ việc phân chia tài sản thì di sản sẽ được chia đều cho tất cả người được chỉ định trong di chúc.
Bên cạnh đó, pháp luật quy định trừ trường hợp có thỏa thuận khác nghĩa là các bên là người được hưởng di sản có quyền thỏa thuận với nhau về phân chia di sản.
Như vậy, khi di chúc miệng không phân chia di sản cụ thể thì ưu tiên phân chia di sản theo thỏa thuận của các bên được chỉ định trong di chúc. Nếu các bên không thỏa thuận được việc phân chia thì sẽ chia đều theo pháp luật.
Tham khảo thêm: Người bị truất quyền thừa kế theo di chúc có được hưởng di sản không?
