Khoản 1 Điều 141 Bộ luật Hình sự năm 2015 được sửa đổi tại khoản 23 Điều 1 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định về tội hiếp dâm như sau:

“Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của nạn nhân. Đây là một tội danh thuộc nhóm các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người được quy định trong Bộ luật Hình sự 2015. 

2. Khi nào thì bị truy cứu tội hiếp dâm?

– Chủ thể: Chủ thể của tội phạm là người đủ 16 tuổi trở lên và có năng lực trách nhiệm hình sự đối với tội phạm được quy định Điều 141 BLHS 2015, sửa đổi bổ sung 2017 về Tội Hiêp dâm. Ngoài ra, người từ đủ 14 tuổi trở lên, có năng lực trách nhiệm hình sự cũng là chủ thể đối với tội Hiếp dâm nếu bị truy cứu theo các hành vi vi phạm được quy định tại các Khoản 2, 3, 4 Điều 141 BLHS 2015 sửa đổi bổ sung 2017.

Cơ sở pháp lý: Điều 12 BLHS 2015

– Khách thể: Tội hiếp dâm là xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người.

a. Mặt khách quan

Hành vi khách quan của tội hiếp dâm gồm những hành vi sau đây để giao cấu hoặc thực hiện hành vi giao cấu nhưng không được sự đồng ý của nạn nhân, làm trái ý chí mong muốn của nạn nhân hoặc hành vi giao cấu xảy ra không phải là ý muốn của nạn nhân:

• Hành vi sử dụng vũ lực: hành vi sử dụng sức mạnh về mặt thể chất, cơ thể của nạn nhân nhằm làm mất đi hoặc hạn chế khả năng phòng vệ, tự vệ, chống trả từ phía nạn nhân.
• Hành vi đe dọa dùng vũ lực: sử dụng lời nói, cử chỉ, động tác nhưng chưa có hành động tác động trực tiếp đến người của nạn nhân, tuy nhiên lại khiển cho nạn nhân tin rằng nếu kẻ tấn công không thực hiện được hành vi giao cấu sẽ ngay lập tức sử dụng vũ lực đối với mình.
• Lợi dụng nạn nhân đang trong tình trạng không thể tự vệ được: Khi nạn nhân trong tình trạng không thể tự vệ được như đi một mình tại nơi vắng vẻ, sức khỏe nạn nhân đang suy yếu….
• Có hành vi giao cấu trái với ý muốn của nạn nhân: thực hiện hành vi giao cấu nhưng không được sự cho phép và đồng ý từ phía nạn nhân, làm trái với ý chí mong muốn của nạn nhân
• Sử dụng thủ đoạn khác: trường hợp người phạm tội hiếp dâm dùng thuốc mê, các chất kích dục, say rượu hoặc các chất kích thích khác khiến cho nạn nhân bị hạn chế hoặc mất đi khả năng chống cự.

b. Mặt chủ quan của tội phạm hiếp dâm.

• Tội phạm được thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp.
• Mục đích là yếu tố bắt buộc để cấu thành tội danh. Người phạm tội thực hiện hành vi với mục đích giao cấu trái ý muốn với nạn nhân

Cơ sở pháp lý: Điều 141 BLHS 2015 sửa đổi, bổ sung 2017.

3. Hình phạt của tội hiếm dâm.

Theo quy định tại Điều 141 Bộ  luật hình sự năm 2015 được sửa đổi bổ sung năm 2017 thì tội danh này có 04 khung hình phạt tù và 01 hình phạt bổ sung đó là:

Khung 1: Quy định hình phạt tù từ 2 đến 7 năm tù đối với trường hợp người phạm tội không có tình tiết định khung tăng nặng.

Khung 2: Quy định hình phạt tù từ 7 đến 15 năm tù áp dụng đối với trường hợp người phạm tội có một trong các trường hợp sau đây:

+ Có tổ chức;

+ Đối với người mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh;

+ Nhiều người hiếp một người;

+ Phạm tội 02 lần trở lên;

+ Đối với 02 người trở lên;

+ Có tính chất loạn luân;

+ Làm nạn nhân có thai;

+ Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;

+ Tái phạm nguy hiểm.

Khung 3: Quy định hình phạt tù từ 12 đến 20 năm tù hoặc chung thân áp dụng đối với trường hợp người phạm tội có một trong các trường hợp sau đây:

+ Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

+ Biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội;

+ Làm nạn nhân chết hoặc tự sát.”.

Khung 4: Quy định hình phạt tù từ 5 đến 10 năm tù áp dụng với trường hợp phạm tội đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi

+ Phạm tội đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.

+ Phạm tội thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 2 hoặc khoản 3 Điều này, thì bị xử phạt theo mức hình phạt quy định tại các khoản đó.

Như vậy, đối với tội hiếp dâm thì mức phạt tù cao nhất có thể lên tới 20 năm hoặc chung thân. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.